Tại sao công thức hóa giải thành công xung đột Gaza của ông Trump không thành công ở Ukraine?

Chỉ vài ngày sau khi Donald Trump tuyên bố ông dự định gặp Tổng thống Nga Vladimir Putin tại Budapest – “trong vòng hai tuần hoặc hơn” – hội nghị thượng đỉnh đã bị hoãn vô thời hạn.

Tổng thống Trump thừa thắng xông lên

“Tôi không muốn có một cuộc họp lãng phí”, Tổng thống Trump nói với các phóng viên tại Nhà Trắng vào chiều thứ Ba. “Tôi không muốn lãng phí thời gian, vì vậy tôi sẽ chờ xem điều gì sẽ xảy ra”, theo NBC News.

Một cuộc gặp sơ bộ của các nhà ngoại giao hàng đầu của hai nước cũng bị hủy bỏ.

Đây là bước ngoặt mới nhất trong nỗ lực của Trump nhằm làm trung gian chấm dứt chiến tranh ở Ukraine – một chủ đề được tổng thống Mỹ tập trung trở lại sau khi ông đạt được thỏa thuận ngừng bắn và thả con tin ở Gaza.

Trong bài phát biểu tại Ai Cập tuần trước để chào mừng thỏa thuận ngừng bắn, Tổng thống Trump đã quay sang Steve Witkoff, nhà đàm phán ngoại giao chính của ông, với một yêu cầu mới.

“Chúng ta phải hoàn thành nhiệm vụ với Nga”, ông nói.

Ông Trump và ông Putin tại hội nghị thượng đỉnh ở Alaska. Ảnh: Getty

Tuy nhiên, những hoàn cảnh tạo điều kiện cho Witkoff và nhóm của ông đạt được đột phá ở Gaza có thể khó lặp lại trong cuộc chiến Ukraine đã kéo dài gần 4 năm, BBC nhận định.

Theo Witkoff, chìa khóa để mở ra một thỏa thuận là quyết định của Israel tấn công các nhà đàm phán Hamas tại Qatar. Động thái này đã khiến các đồng minh Ả Rập của Mỹ tức giận, nhưng lại tạo cho Trump lợi thế để gây áp lực buộc Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu phải ký kết thỏa thuận.

Trên thực tế, Tổng thống Mỹ được người dân Israel ủng hộ hơn Netanyahu – một lập trường mang lại cho ông ảnh hưởng đặc biệt đối với nhà lãnh đạo Israel.

Thêm vào đó, nhờ mối quan hệ chính trị và kinh tế của Trump với các nhân tố Ả Rập chủ chốt trong khu vực, ông có rất nhiều sức mạnh ngoại giao để thúc đẩy một thỏa thuận.

Công thức không hiệu quả với xung đột Nga – Ukraine

Ngược lại, trong cuộc chiến Ukraine, Trump có ít ảnh hưởng hơn nhiều. Trong 9 tháng qua, ông đã liên tục tìm cách gây sức ép với Putin rồi đến Zelensky, nhưng dường như tất cả đều không mang lại hiệu quả.

Ông Trump đã đe dọa áp đặt các lệnh trừng phạt mới đối với xuất khẩu năng lượng của Nga và cung cấp cho Ukraine vũ khí tầm xa mới.

Ông Trump cũng công khai chỉ trích Zelensky, tạm thời cắt đứt chia sẻ thông tin tình báo với Ukraine và đình chỉ các chuyến hàng vũ khí tới nước này – nhưng sau đó lại nhượng bộ trước sự lo ngại của các đồng minh châu Âu, những người cảnh báo rằng sự sụp đổ của Ukraine có thể gây bất ổn cho toàn bộ khu vực.

Khu vực Donbas. Nguồn: BBC

Các cuộc gặp trực tiếp của ông với cả hai nhà lãnh đạo Putin và Zelensky dường như không giúp giải quyết được cuộc chiến.

Vào tháng 7, hội nghị thượng đỉnh Nga – Mỹ ở Alaska diễn ra khi có vẻ như Trump sẽ phê chuẩn gói trừng phạt của Quốc hội do các Thượng nghị sĩ Cộng hòa ủng hộ. Dự luật này sau đó đã bị hoãn lại.

Tuần trước, khi có thông tin Nhà Trắng đang nghiêm túc xem xét việc vận chuyển tên lửa hành trình Tomahawk và hệ thống phòng không Patriot đến Kiev, nhà lãnh đạo Nga đã gọi điện cho Tổng thống Mỹ, và sau đó gợi ý về hội nghị thượng đỉnh có thể diễn ra tại Budapest, Hungary.

Ngày hôm sau, Trump tiếp Zelensky tại Nhà Trắng, nhưng ra về tay không sau một cuộc họp được cho là căng thẳng. Nhưng chỉ vài ngày sau khi Donald Trump tuyên bố ông dự định gặp Tổng thống Nga Vladimir Putin tại Budapest – “trong vòng hai tuần hoặc hơn” – hội nghị thượng đỉnh đã bị hoãn vô thời hạn.

Trong chiến dịch tranh cử năm ngoái, ông Trump đã hứa rằng ông có thể chấm dứt chiến tranh Ukraine chỉ trong vài giờ. Tuy nhiên, sau đó, ông đã từ bỏ lời hứ, nói rằng việc chấm dứt chiến tranh đang tỏ ra khó khăn hơn ông tưởng.

Đây là một sự thừa nhận hiếm hoi về giới hạn của ông – và những khó khăn trong việc tìm kiếm một khuôn khổ hòa bình khi cả hai bên đều không muốn, hoặc không đủ khả năng, từ bỏ cuộc chiến.