Danh mục và thứ tự ưu tiên triển khai các dự án vừa được Sở Xây dựng đề xuất Ban Chỉ đạo phát triển hệ thống đường sắt đô thị TP HCM. Động thái này dựa trên đánh giá nhu cầu phát triển thành phố sau sáp nhập Bình Dương và Bà Rịa – Vũng Tàu.

Sau khi mở rộng địa giới hành chính, mạng lưới đường sắt đô thị ở TP HCM được quy hoạch tổng chiều dài khoảng 1.012 km. Trong đó, TP HCM (cũ) gồm 12 tuyến dài 582 km, Bình Dương có 12 tuyến dài 305 km và Bà Rịa – Vũng Tàu gồm ba tuyến, dài 125 km.

Theo danh mục các dự án được Sở Xây dựng đề xuất, từ nay đến năm 2035 ưu tiên thực hiện 10 tuyến metro và đường sắt. Tại TP HCM (cũ) gồm các tuyến: Metro số 2 dài 48 km (ba đoạn: Bến Thành – Tham Lương, Bến Thành – Thủ Thiêm, Tham Lương – Củ Chi); nối dài Metro số 1 (Bến Thành – An Hạ, huyện Bình Chánh cũ); Metro số 3 (Hiệp Bình Phước – An Hạ, dài 45,8 km).

Các tuyến khác gồm: Metro số 4 (Đông Thạnh – sân bay Tân Sơn Nhất – Bến Thành – Hiệp Phước, dài 47,3 km); Metro số 6 (Vành đai trong, dài 53,8 km). Tuyến đường sắt do nhà đầu tư đề xuất kết nối trung tâm TP HCM đi Cần Giờ dài hơn 48 km cũng ưu tiên đầu tư.

Các dự án được quy hoạch ở Bình Dương (cũ) nằm trong danh mục ưu tiên, gồm: Metro số 1 (TP mới Bình Dương – Suối Tiên, dài 29 km). Metro số 2 (Thủ Dầu Một – TP HCM, dài gần 22 km). Tại Bà Rịa – Vũng Tàu (cũ), tuyến Metro số 3 kết nối Vũng Tàu – Bà Rịa – Phú Mỹ, nghiên cứu kéo dài đến sân bay Long Thành cũng được kiến nghị ưu tiên triển khai.

Dự án còn lại là đường sắt Thủ Thiêm – Long Thành nằm trong danh mục đề xuất ưu tiên (trường hợp TP HCM được Thủ tướng giao làm cơ quan chủ quản). Tuyến này tổng chiều dài khoảng 48 km, kết nối TP HCM đến sân bay quốc tế Long Thành ở Đồng Nai.

Dựa trên mục tiêu cùng thứ tự ưu tiên triển khai các dự án, Sở Xây dựng thành phố cũng đề xuất điều chỉnh lại danh mục nhằm được hưởng cơ chế, chính sách đặc thù để đẩy nhanh tiến độ triển khai.

Theo mục tiêu của thành phố, cuối năm nay Metro số 2, đoạn Bến Thành – Tham Lương dài 11 km là tuyến đầu tiên được khởi công trong số các dự án trên. Tuyến này cũng sẽ triển khai theo các chính sách đặc thù mới, làm kinh nghiệm những tuyến khác. Với những dự án còn lại trong danh mục, TP HCM phấn đấu hoàn tất bồi thường, hỗ trợ, tái định cư trong năm 2027, khởi công giai đoạn 2027-2028 và hoàn thành vào năm 2035.

Tính đến nay, TP HCM mới có tuyến Metro số 1, đoạn Bến Thành – Suối Tiên, dài gần 20 km. Tuyến tàu điện đưa vào khai thác cuối năm 2024, đáp ứng lớn nhu cầu đi lại của người dân, hiện bình quân mỗi ngày có hơn 53.000 lượt khách sử dụng.

Giang Anh