Điểm nóng xung đột ngày 2-11: Nga mở “cửa ngách” cho “Hạm đội bóng tối”?

Nhà máy lọc dầu mới ở khu Kulevi (Georgia) bên bờ biển Đen đang trở thành một nơi trú ẩn an toàn để Nga xuất khẩu dầu mỏ.

Nga đang đối mặt với tình trạng cô lập năng lượng ngày càng tăng. Làn sóng tấn công bằng máy bay không người lái của Ukraine đã làm tê liệt cơ sở hạ tầng lọc dầu, khiến công suất lọc dầu của Nga giảm khoảng 40%, theo The Washington Post.

Trước tình hình đó, Georgia trở thành nơi trú ẩn an toàn cho dầu Nga, cụ thể là tại nhà máy lọc dầu mới ở Kulevi bên bờ Biển Đen.

Dữ liệu theo dõi và một nguồn tin trong ngành tiết lộ một tàu chở dầu mang tên Kayseri khởi hành từ cảng Novorossiysk (Nga), vận chuyển hơn 105.000 tấn dầu tới Kulevi ngày 6-10.

Công ty RussNeft, một doanh nghiệp tư nhân của Nga hiện chưa nằm trong danh sách trừng phạt quốc tế, sắp xếp lô hàng kể trên.

Tuy nhiên, giới quan sát cho rằng sự khác biệt này chỉ mang tính hình thức. Người sáng lập RussNeft – tỉ phú Mikhail Gutseriev – đang bị Liên minh châu Âu (EU) trừng phạt, và gia đình ông vẫn có ảnh hưởng lớn trong công ty.

Các tổ chức giám sát độc lập cũng xếp tàu Kayseri vào danh sách nghi vấn thuộc “hạm đội bóng tối” – mạng lưới tàu vận chuyển dầu né tránh lệnh trừng phạt của Nga.

Tàu chở dầu Eventin được cho là thuộc “Hạm đội bóng tối” của Nga. Ảnh: AP

Trước làn sóng nghi ngờ, cơ quan thuế Georgia xác nhận đã tiếp nhận lô hàng dầu Nga nhưng khẳng định rằng tàu, chủ tàu cũng như các công ty gửi và nhận hàng đều không nằm trong diện trừng phạt quốc tế.

Cơ quan này từ chối tiết lộ danh tính bên nhận hàng với lý do bí mật thuế.

Các cơ quan khác của chính phủ Georgia nhắc lại lập trường tương tự, nhấn mạnh rằng con tàu treo cờ Panama dù hàng hóa có nguồn gốc từ Nga.

Cơ quan thuế Georgia cho biết thêm lô hàng đã được dỡ xuống kho tạm thời để kiểm tra hải quan. Đây là thông tin công khai cuối cùng liên quan đến lô dầu nhập vào Georgia.

Theo trang Oilprice, nhà máy lọc dầu Kulevi được khánh thành cách đây 1 năm với sự tham dự của Thủ tướng Irakli Kobakhidze và cựu Bộ trưởng Kinh tế Levan Davitashvili. Giới chức Georgia mô tả đây là một trong những dự án quan trọng nhất đối với an ninh và độc lập năng lượng quốc gia.

Bà Teona Akubardia, cựu nghị sĩ kiêm chuyên gia an ninh, nhận định trên tờ Batumelebi: “Động thái này cũng khiến Georgia đối mặt nguy cơ bị trừng phạt trong tương lai, nhất là khi Ukraine tiếp tục tấn công vào hạ tầng năng lượng Nga”.

Một trạm xăng ở Moscow – Nga. Ảnh: Maxim Shipenkov/EPA/Shutterstock

Nhà máy Kulevi bắt đầu hoạt động đầu tháng này với công suất ban đầu 1,2 triệu tấn dầu/năm (khoảng 24.000 thùng/ngày), dự kiến tăng lên 4 triệu tấn vào năm 2028 nhằm phục vụ cả thị trường nội địa và xuất khẩu.

Kể từ sau cuộc xung đột kéo dài 5 ngày năm 2008, Nga và Georgia không có quan hệ ngoại giao chính thức.

Tuy nhiên, dưới chính quyền do Đảng Giấc mơ Georgia lãnh đạo, quan hệ kinh tế giữa hai bên gắn bó hơn, trong khi quan hệ với Mỹ và EU rơi vào bế tắc. Năm 2024, Georgia nhập khẩu khoảng 40% sản phẩm dầu mỏ từ Nga.

Gần đây, Mỹ áp lệnh trừng phạt mạnh tay với 2 tập đoàn dầu lớn nhất của Nga là Rosneft và Lukoil. Ấn Độ và Trung Quốc (khách hàng mua dầu lớn nhất của Moscow) đã tạm ngừng nhập khẩu để tránh rủi ro bị trừng phạt thứ cấp.

Trong bối cảnh đó, nhà máy Kulevi có thể trở thành cửa ngách giúp dầu Nga thoát khỏi vòng vây trừng phạt, dù tác động thực tế với xuất khẩu của Moscow vẫn chưa rõ ràng.