Gia tăng vi khuẩn kháng kháng sinh

Bệnh viện Thanh Nhàn (Hà Nội) mới đây tiếp nhận cụ bà 80 tuổi (ở Hà Nội) nhập viện trong tình trạng bàn chân sưng, tấy đỏ, đau dữ dội. Với chẩn đoán ban đầu viêm mô bào, chỉ sau 24 giờ nhập viện, bệnh nhân (BN) nhanh chóng bị áp xe bàn chân. 3 – 4 ngày trước, BN xuất hiện ngứa và xây xước nhẹ ở mu ngón 1 của bàn chân phải, sau đó đã nhanh chóng sưng tấy, đau dữ dội. Tại Bệnh viện Thanh Nhàn, kết quả xét nghiệm xác định BN bị nhiễm khuẩn do tụ cầu vàng kháng methicillin (MRSA) – chủng vi khuẩn rất khó điều trị.

Để điều trị, BN trên đã qua 2 lần phẫu thuật cắt lọc áp xe, dẫn lưu nhiễm trùng hằng ngày và lấy dịch làm kháng sinh đồ; hút VAC hỗ trợ liền thương (liệu pháp sử dụng áp lực âm để làm sạch, giảm phù nề và kích thích quá trình liền vết thương), sau đó ghép da che phủ tổn khuyết.

Các bác sĩ đã phải phối hợp 2 – 3 loại kháng sinh đặc hiệu. Sau 3 tuần điều trị, bàn chân được bảo tồn, vết thương sạch, mảnh ghép da bám dính tốt, BN hồi phục.

Vi khuẩn đa kháng kháng sinh ngày càng nhiều

Th.S – bác sĩ nội trú Nguyễn Văn Dương, Khoa Ngoại thần kinh, Bệnh viện Thanh Nhàn, cho biết ca bệnh trên là tình huống đặc biệt, bởi thông thường vết xây xước nhỏ tự khỏi hoặc chỉ cần dùng thuốc kháng sinh giảm đau và chăm sóc tự khỏi. Nhưng trường hợp này diễn biến nhanh, dùng thuốc thông thường không cải thiện và có nguy cơ mất bàn chân.

Một dược sĩ của Bệnh viện 108 lưu ý: Tỷ lệ kháng methicillin cao liên quan đến tình trạng sử dụng kháng sinh rộng rãi cũng như tình trạng dân số đông là điều kiện thuận lợi để lan truyền nhanh các chủng đề kháng. Nhiễm tụ cầu (bao gồm cả MRSA) thường cần thời gian điều trị kéo dài do nguy cơ xảy ra các biến chứng muộn như áp xe, nhiễm trùng xương khớp.

Theo Bệnh viện Bạch Mai (Hà Nội), vi khuẩn đa kháng kháng sinh ngày càng nhiều. Liệu pháp kháng sinh ban đầu không đầy đủ là yếu tố gây nguy cơ tử vong ở BN nguy kịch. Tuy nhiên, thực tế nhiều BN khi khám chữa ban đầu thường dùng các loại kháng sinh thông thường, sau một thời gian không khỏi mới đổi thuốc. Điều này dẫn đến những thách thức và hạn chế trong điều trị sau này với chính BN.

Dùng kháng sinh không đúng làm gia tăng vi khuẩn kháng thuốc

Một nghiên cứu về kháng kháng sinh của một số loại vi khuẩn thường gặp của người bệnh đến khám tại trạm y tế xã ở một số tỉnh VN năm 2018 – 2019 đã được tác giả của Viện Vệ sinh dịch tễ T.Ư thực hiện tại 8 xã thuộc 8 tỉnh của 3 miền Bắc, Trung và Nam. Trong tổng số 1.432 đối tượng tham gia nghiên cứu, khảo sát về thực hành sử dụng kháng sinh của gia đình trong 3 tháng, mức độ sử dụng kháng sinh trong gia đình là khá thường xuyên với 83,9% gia đình có sử dụng kháng sinh.

Miền Bắc có tỷ lệ sử dụng kháng sinh cao nhất (92,8%), trong khi miền Trung và miền Nam là tương đương, lần lượt là 72,4% và 72,9%. Trong việc sử dụng kháng sinh, 73,1% người sử dụng kháng sinh cho biết là do bác sĩ tại trạm y tế chỉ định, còn lại là do người bán thuốc ở hiệu thuốc (22,6%) và 4,3% người dùng tự quyết định. Việc tự dùng kháng sinh có liên quan đến nguy cơ sử dụng thuốc không phù hợp, khiến người bệnh dễ bị tương tác thuốc, che giấu các triệu chứng của bệnh tiềm ẩn và phát triển sự kháng thuốc của vi khuẩn.

Theo nghiên cứu, thực hành sử dụng thuốc không phù hợp thường gặp trong việc tự mua thuốc bao gồm thời gian điều trị ngắn, không đủ liều, dùng chung thuốc và tránh điều trị khi cải thiện các triệu chứng bệnh. Kết quả trong nghiên cứu này cho thấy tỷ lệ sử dụng thuốc không theo đơn là 30% ở đối tượng nghiên cứu và 35,8% ở gia đình của họ trong 3 tháng trước thời điểm nghiên cứu. Tỷ lệ dùng lại đơn của người khác là 9,6%.

Tại thời điểm nghiên cứu, trong nhóm đối tượng nghiên cứu, 36,8% số người được hỏi trả lời gia đình họ có chăn nuôi gia súc, gia cầm, và trong số đó có 34,2% sử dụng kháng sinh trong chăn nuôi.