Alo bác sĩ nghe: Vì sao càng tăng cân thì ngủ ngáy rất to hay cáu gắt?

‘Chồng tôi trước đây ngủ bình thường, ít ngáy, nhưng theo thời gian cùng với việc tăng cân và bắt đầu uống bia rượu nhiều hơn thì ngáy rất to, ban ngày thì hay mệt mỏi cáu gắt. Xin hỏi bác sĩ đó có phải nguyên nhân gây ra việc ngủ ngáy rất to, khắc phục như thế nào?’. (Thanh Hà, 40 tuổi, ở TP.HCM).

Thạc sĩ – bác sĩ chuyên khoa 2 Lê Nhật Vinh, phụ trách Khoa Liên chuyên khoa Mắt – Tai Mũi Họng – Răng Hàm Mặt – Da Liễu, Bệnh viện đa khoa quốc tế Nam Sài Gòn, giải đáp: Ngủ ngáy và ngưng thở khi ngủ là một rối loạn hô hấp trong khi ngủ, đặc trưng bởi các đợt ngừng hoặc giảm lưu lượng khí thở lặp đi lặp lại. Tình trạng này làm giảm lượng oxy trong máu và khiến người bệnh thường xuyên tỉnh giấc, gây gián đoạn giấc ngủ, ngủ ngáy to.

Chứng ngưng thở khi ngủ chủ yếu bắt nguồn từ 2 cơ chế chính: tắc nghẽn đường thở và rối loạn điều khiển hô hấp trung ương. Việc phân biệt rõ và chính xác nguyên nhân giúp bác sĩ lựa chọn phác đồ điều trị phù hợp và hiệu quả cho từng người bệnh.

Thừa cân là một trong các yếu tố nguy cơ chính gây ngủ ngáy to, ngưng thở khi ngủ

Thừa cân là một yếu tố nguy cơ gây ngủ ngáy to, ngưng thở khi ngủ 

Khi cơ họng và lưỡi giãn quá mức khiến đường thở hẹp hoặc tắc nghẽn, não phải “đánh thức” cơ thể để thở lại, gây ngủ ngáy to, ngắt quãng, kèm các triệu chứng như buồn ngủ ban ngày, khô miệng, đau đầu sáng, dễ cáu gắt và giảm tập trung.

Yếu tố nguy cơ chính:

• Thừa cân, béo phì: Mỡ quanh cổ – họng, gây chèn ép đường thở.
• Giới tính: Nam giới có nguy cơ cao gấp 2 lần so với nữ giới.
• Người trên 40 tuổi và phụ nữ sau mãn kinh dễ mắc hơn.
• Bất thường cấu trúc đường thở như cổ ngắn, lưỡi to, amidan phì đại, vách ngăn mũi lệch.
• Rượu bia, thuốc an thần: Làm giãn cơ hầu họng, tăng nguy cơ tắc nghẽn.
• Yếu tố di truyền: Gia đình có người mắc chứng ngưng thở khi ngủ do tắc nghẽn đường thở.

Trong trường hợp chồng của chị Thanh Hà, với tình trạng béo phì, thường xuyên uống rượu bia, ở độ tuổi trung niên và là nam giới thuộc nhóm nguy cơ cao mắc hội chứng ngưng thở khi ngủ do tắc nghẽn.

Cần thăm khám để biết rõ nguyên nhân ngủ ngáy

Ngưng thở khi ngủ trung ương – ít gặp nhưng không kém phần nguy hiểm

Ngưng thở khi ngủ trung ương là tình trạng não không gửi tín hiệu điều khiển hô hấp; đường thở vẫn mở nhưng người bệnh không thở. Thường không có tiếng ngáy, dễ bỏ sót, kèm tỉnh giấc nhiều lần, hụt hơi, lo lắng, mất ngủ, mệt mỏi kéo dài, thường gặp ở người có bệnh tim mạch hoặc thần kinh.

Yếu tố nguy cơ chính:

• Rối loạn thần kinh trung ương: Đột quỵ, chấn thương sọ não hoặc tổn thương tủy sống.
• Suy tim, suy tim sung huyết: Gây tuần hoàn kém và làm gián đoạn tín hiệu hô hấp.
• Dùng thuốc ức chế hô hấp: Sử dụng opioid, benzodiazepine kéo dài gây ức chế hoạt động của trung tâm hô hấp.
• Tuổi cao: Ở người lớn tuổi, chức năng hô hấp suy giảm tự nhiên, làm tăng nguy cơ mắc bệnh.

Với tình trạng trên bạn nên đưa người thân đến cơ sở y tế uy tín để tầm soát toàn diện, bao gồm cả các bệnh lý nền như tim mạch, thần kinh, nhằm xác định chính xác nguyên nhân và phân loại rõ ràng ngưng thở khi ngủ do tắc nghẽn hay do trung ương, từ đó lựa chọn được phương pháp điều trị phù hợp và an toàn.